" ولاء ها و ولايتها " در اصل مقاله ای بوده است به قلم متفكر شهيد استاد مرتضی مطهری كه در سال 1347 هجری شمسی برابر با 1387 هجری قمری در كتاب " محمد خاتم پيامبران " - كه به مناسبت آغاز پانزدهمين قرن‏ بعثت از سوی مؤسسه حسينيه ارشاد منتشر شد - به چاپ رسيد و پس از آن و در زمان حيات استاد شهيد نيز به صورت رساله‏ ای كوچك منتشر گردید.

این اثر استاد مطهری، مشتمل بر یک مقدمه و هشت فصل است و موضوع همه آنها در اطراف سیره ائمه اطهار (علیهم السلام) خصوصا از نظر چگونگی برخورد با مسئله خلافت و حکومت می باشد. مقدمه کتاب از دست نوشته های استاد و متن کتاب، مکتوب شده سخنرانی ها و مباحث ایشان است.

در مقدمه این بحث مطرح شده که چرا ائمه روشهای گوناگون داشته اند و با این تشتت چطور می شود از سیره ایشان استفاده کرد و اصلا چرا فقط یک پیشوا نداشتیم که تکلیف ما هم یکسره شود!؟استاد معتقد است این چندگانگی پیشوایان باعث می شود که ما بتوانیم بین روح کلی و اصلی اسلام با رفتار مطابق مقتضیات زمان تفاوت قائل شویم و این به خوبی باعث بهره برداری صحیح ما از سیره ائمه (علیهم السلام) است.

آیت‌الله خسروشاهی به ذکر خاطره‌ای از زمان تحصیل آیت‌الله بهجت در حوزه علمیه نجف و اتفاقی که در دوران بیماری ایشان افتاده بود پرداختند. اتفاقی که با مواجهه و برخورد جالب آیت الله بهجت با یک پرستار زن مسیحی در بیمارستان بغداد روی داده است...